Interview door onze redactie met fractievoorzitter Henk Plessius over Woondeal, sociale woningbouw, huur en koop en woonzorgvisie in de gemeente Zaltbommel:
Henk, afgelopen donderdag heeft de raadscommissie zich op jouw verzoek gebogen over de ‘regionale Woningdeal’. Wat is er aan de hand?
Minister De Jonge wil de woningbouw versnellen en zorgen voor meer sociale woningbouw. Globaal komt zijn plan erop neer dat er flink bijgebouwd moet worden waarbij twee derde betaalbaar moet zijn, waarvan 30% sociale huur. Die doelstelling is vertaald in een “woningdeal” voor Rivierenland. Met daarbij de opgaven voor de afzonderlijke gemeenten. Zaltbommel bungelt qua sociale huur onderaan met een percentage van 24%. Dat is opmerkelijk want buurgemeente Maasdriel zit op 32% en de meeste andere regiogemeenten keurig op de 30%. Reden om de wethouder om een uitleg te vragen.
Was dat de enige reden?
Nee. Wat ook opvalt, is dat er nauwelijks middenhuur in de plannen zit. Terwijl steeds wordt beweerd dat die zo belangrijk is voor “de leraren en politieagenten.” Hoe zit dat?
Nog iets?
Jazeker. Een derde reden om door te vragen is dat het Rijk in de “deal” ook een woonzorgvisie eist. Daar vragen wij ook al enige tijd om. Laten we ouderen tot hun dood thuis wonen of gaan we woonvormen opzetten waarbij ze wat gezelligheid aan elkaar hebben? Laten we ouderen in te grote huizen zitten of halen we ze over om kleiner te gaan wonen? En, zo ja, hoe dan? Is de zorg straks nog wel te organiseren als de wijkzuster 30 adressen af moet of moeten we zorgbehoevenden wat meer bij elkaar laten wonen?
Tot nu toe hebben we daarop vanuit de gemeente geen visie gehoord. Vraag aan de wethouders was dus ook wanneer we die visie kunnen verwachten.
Dat was het?
Nog niet helemaal. De gemeente schermt met het grote aantal woningen dat wordt gebouwd. Maar als het gebouwde niet aansluit bij de behoefte van de Bommelaars, dan doen we iets niet goed. Kunnen we op de één of andere manier, nauwkeuriger dan nu het geval is, nagaan wat die Bommelse behoefte is? Dan hebben we een andere discussie over de behoefte aan sociale huur, middenhuur, etc. En over import. We willen geen hek om Zaltbommel, maar wel dat eerst het Bommelse woonprobleem wordt opgelost.
Hoe hebben jullie deze discussie voorbereid?
Via een bijeenkomst van de Partij van de Arbeid over de woondeals kwamen we op het spoor van Wageningen. Wageningen hanteert een percentage van 40% sociale huur. En worstelt met de vraag wat je voor die huur aan kwaliteit mag terugverwachten. Is een appartement van 35 vierkante meter aanvaardbaar? Een andere vraag is wat betaalbaar is. Voor het duurste betaalbare koophuis moet je een inkomen van €80.000 hebben en €1.300 in de maand aan hypotheek ophoesten. Hoeveel mensen hebben dat geld? Iets soortgelijks geldt voor de middenhuur. Die is bijna geheel in particuliere handen. Het is helemaal niet vreemd als een verhuurder bij een huur van €1000 in de maand als voorwaarde stelt dat je €4000 netto in de maand als inkomen hebt.
Samen met Jeanette Braam ben ik op bezoek geweest bij woningbouwcorporaties De Kernen en Bazalt. Beide geven aan dat de markt snel verandert. De markt voor dure koopwoningen in ingestort. Er is een nijpende behoefte aan middenhuur en de behoefte aan sociale huur groeit. Het aantal gegadigden voor een vrijkomende woning is verdubbeld en dat geldt ook voor de zoektijden. Daarbij groeit de groep die buiten de inschrijvingsprocedure om een huis moet krijgen: statushouders, ex-psychiatrische patiënten, etc. Momenteel gaat een vijfde van de toewijzingen gaat naar deze groepen. Wordt dat meer, dan is 30% sociaal niet vol te houden. De vraag of Zaltbommel het Wageningse voorbeeld: 40% sociaal, moet volgen, beantwoordt men vooralsnog ontkennend. Eerst maar eens zorgen dat de 30% wordt gerealiseerd, is de boodschap. Overigens wil men ook graag bouwen voor de middengroepen, maar dat zit niet in de taak van de corporaties. Dat maakt dat de financiering moeilijker is.
Hoe reageerden de commissieleden?
Het was mooi om te horen dat vrijwel iedereen erkent dat een dak boven je hoofd een eerste levensbehoefte is. Waarschijnlijk ook de SGP, maar die vindt het praten over percentages “maar gezeur”. We bouwen veel, dus automatische ook veel sociale huur.
Een probleem met die opvatting is, vind ik, dat er de laatste jaren al veel in Zaltbommel is gebouwd, maar dat de middengroepen en de laag daaronder daarbij onvoldoende zijn bediend. Alleen veel bouwen helpt niet. Wat je bouwt komt moeiteloos vol met gegadigden uit de buurgemeenten, maar wij zitten er in eerste instantie voor de behoefte van de Bommelaars. Daar moet actief op gestuurd worden.
En de wethouder?
Die verklaarde het lage percentage sociale huur door de bouw van de Buitenstad. Daar zit geen sociale huur in. Maar er is ook een woonvisie door de gemeenteraad vastgesteld en daar zit 30% sociale huur in. Dat percentage gaat de wethouder realiseren, belooft hij. En als we verder zaken anders willen, dan moeten we als raad de woonvisie aanpassen is zijn stelling. Hij kondigde een nieuw woningbehoefteonderzoek aan.
Inmiddels naderde de klok 23 uur en had iedereen het wel een beetje gezien. De woonzorgvisie kwam daardoor niet meer ter sprake.
En nu?
Allereerst gaan we proberen zelf vast te stellen waar het knelt op de woningmarkt. Daartoe houden we binnenkort een “inloopspreekuur” in onze partijcaravan die we weer bij het stadhuis zetten. We bekijken aan de hand van de resultaten of een vervolg via “rode tafelgesprekken” zinvol is. Verder zullen we strak bewaken dat de wethouder de beloofde 30% haalt. Uiteraard gaan we ons ook kritisch buigen over de opzet van het nieuwe woningbehoefteonderzoek. Moet er nog wel zoveel “koop” gebouwd worden?
Wil je persoonlijk van gedachten wisselen met Henk Plessius, of andere PvdA-ers, over dit onderwerp? Kom dan op zaterdag 24 juni 2023 naar onze caravan op de Markt in Zaltbommel. Vanaf 9 uur staan wij daar. Van 11-12 uur komt ook onze wethouder Wonen langs om je te woord te staan.
