Voor wie het nog niet weet: de Sint Maartenskerk is momenteel eigendom van de Protestante Gemeente Zaltbommel (PGZ).
De PGZ is ontstaan na een fusie tussen de hervormde en de protestante gemeenschappen. Dat leverde het eigenaarschap op van twee kerken: De Sint Maarten(skerk) en Het Anker.
Het Anker is aan vervanging toe. Maar de Sint Maarten vergt veel onderhoud (zo’n 3 ton per jaar) en dat kunnen de kerkleden niet betalen. Daarom is met de gemeente afgesproken dat Zaltbommel de kerk overneemt. In ruil daarvoor krijgt Zaltbommel Het Anker plus een bedrag van rond de €240.000.
Verbouwingen en gebruiksrechten
Daar stelt de PGZ wel een paar eisen tegenover: het eeuwigdurend gebruiksrecht tegen een symbolisch huur en een reeks van verbouwingen.
Dat levert een aantal vragen op:
- In hoeverre zijn verbouwingen van de Sint Maarten mogelijk zonder de historische waarden van de kerk aan te tasten? Recent onderzoek wijst uit dat die mogelijkheid zeer beperkt is.
- In hoeverre staat een vaste gebruiker (de PGZ) ander gebruik van het gebouw in de weg? Die vraag is interessant omdat Zaltbommel er een ‘Kerk van de stad’ van wil maken.
- Tenslotte is er het financiële plaatje. De kosten van de wensen van de PGZ overtreffen de waarde van Het Anker, de aangeboden geldsom en het symbolische huurbedrag. Wie gaat die hoe betalen?
Alternatief: de Gasthuiskapel
Dat het allemaal niet eenvoudig is, blijkt uit het feit dat de gemeente al tijden stoeit met de vraag hoe de toekomstige exploitatie van de kerk eruit moet zien.
Vandaar dat de Partij van de Arbeid een alternatief heeft gesuggereerd: de Gasthuiskapel. Een mooie locatie, waar o.a. poëziebijeenkomsten, het Emmy Verheyfestival, boekpresentaties, exposities en kleine concerten plaatsvinden. Maar ook: een kerk met een orgel. Ruim genoeg voor de 200 à 300 bezoekers per kerkdienst van de PGZ op zondagen. Verwarmd en voorzien van toiletten (wensen van de PGZ). En het toeval wil dat het JBZ het voormalige gasthuis gaat verlaten. Dat levert ruimte op die de PGZ kan gebruiken voor vergaderingen (een andere wens).
Onderzoek
Een dergelijke oplossing beperkt de noodzaak van verbouwingen in de Sint Maarten. Het bespaart de gemeente een hoop geld en levert voor de PGZ een representatief, comfortabel kerkgebouw op, met aangrenzend vergadergelegenheid. Voor bijzondere activiteiten kan de PGZ dan nog steeds in de Sint Maarten terecht, maar dan als één van de huurders. Én de Gasthuiskapel kan doordeweeks culturele activiteiten blijven ontplooien.
Ook deze mogelijkheid heeft uiteraard haken en ogen. Maar het is een oplossingsrichting om uit de huidige impasse te komen die ons het onderzoeken waard lijkt.
